Yıllar önce, zengin hastalığı denilen şeker hastalığı giderek artınca Diyabet diye daha çağdaş isimle anıldı. Ardından TİP'ıemeye başladı. Tip2 denildi, Tip1 denildi.. Tipler öylesine karmaşık hale geldi ki, bu kez T.p1,5 denilen yeniir versiyonu çıktı. Diğer adı LADA.
LADA denilen bu şeker hastalığı türü neden 1,5 derseniz hem Tip 1 hem de Tip 2 diyabetin özelliklerini taşıyan bir diyabet türü olduğundandır. Bunun nedeni de vücudunuzun pankreasınızdaki insülin üreten hücrelere saldıran antikorlar yüzünden oluyormuş.. Bugüne kadar iki çeşit diyabeti bilen TIP alemi bu kez sayısı üçlemiş oldu. LADA (Latent Otoimmün Diyabet ) ( TİP 1,5) Diyabet, şimdilik yetişkinlerde görünüyormuş. Yıllar yılı tıp alemi bunu görmemiş ve hep bu türden rahatsızlığı, antikorların pankreasa verdiği zararı, TİP 2 olarak isimlendirmişler.
LADA denilen bu şeker hastalığı türü neden 1,5 derseniz hem Tip 1 hem de Tip 2 diyabetin özelliklerini taşıyan bir diyabet türü olduğundandır. Bunun nedeni de vücudunuzun pankreasınızdaki insülin üreten hücrelere saldıran antikorlar yüzünden oluyormuş.. Bugüne kadar iki çeşit diyabeti bilen TIP alemi bu kez sayısı üçlemiş oldu. LADA (Latent Otoimmün Diyabet ) ( TİP 1,5) Diyabet, şimdilik yetişkinlerde görünüyormuş. Yıllar yılı tıp alemi bunu görmemiş ve hep bu türden rahatsızlığı, antikorların pankreasa verdiği zararı, TİP 2 olarak isimlendirmişler.
Anlayacağınız, yıllar yılı TİP 2 dedikleri şeker hastalığını yanlış tedavi etmişler. Belki de diyabet hastası olarak ömür geçirenlerin bu hastalığı belki de yoktu. İlaçlarla hastaların pankreasını çürütmüşte olabilirler. Zaten doktorlar demiyor mu, TİP 1 iyileşmez TİP 2 iyileşir. Hatta bir çok tip 2 hastası "şunu uyguladım geçti, bunu uyguladım geçti" demiyor mu ?
Bu işte bir çapanoğlu var ama, neticede kazanan ilaç fabrikaları ve Diyabet uzmanlarının büyük bir kısmı oldu. Olmaya da devam ediyor.
Bu işte bir çapanoğlu var ama, neticede kazanan ilaç fabrikaları ve Diyabet uzmanlarının büyük bir kısmı oldu. Olmaya da devam ediyor.
Gelelim yapılan açıklamaya..
Latent Otoimmün Diyabet (LADA - Tip 1,5) nedir?
Yetişkinlerde gizli otoimmün diyabet (LADA), hem Tip 1 hem de Tip 2 diyabetin unsurlarını taşıyan bir diyabet türüdür . Bu nedenle Tip 1.5 diyabet olarak da bilinir. "Latent Otoimmün Diyabet"in Türkçe kelime karşılığı yok. Burada yer alan Latent'in Türkçe karşılığı gizli demek Otoimmün da kelime karşılığı yok. Edindiğimiz bilgi sadece bağışıklık sistemine karşı yapılan saldırı gibi bir anlam veriyor. Diyabeti biliyorsunuz. Alıştık bu kelimeye şeker hastalığının kibarcası.. LADA diyabet hep varmış ancak hep Tip2 diye söylenmiş durmuş. Bu hastalık mevcut Diyabetlilerin %10'unu kapsıyormuş. Yani 6 Milyon Diyabet hastası LADA imiş. Verilere göre 530 milyon diyabet hastası varmış. Gizli otoimmün diyabetin açılımı olarak, yüksek kan şekeri veya kanda çok fazla şeker birikmesi, deniliyor
LADA diyabetinin belirtileri nelerdir?
- Çok susamak
- Sık idrara çıkmak
- Beklenmedik bir şekilde kilo vermek
- Sürekli açlık hissi
- Yorgun hissetme
- Bulanık görme
- Tükenmişlik
- Kaşıntılı, kuru cilt .
Araştırmacılar, tam emin olmasa da , henüz şüpheler içerisinde olduklarını da belirterek LADA'nınn, antikorların yanlışlıkla pankreasta insülin üreten hücrelere saldırıp onları yok etmesiyle ortaya çıktığını söylüyor . İnsülin salgılayamadığınızda, kan dolaşımınızda şeker (glikoz) birikir. Bu durum, daha sık gençlerde görülen Tip 1 diyabete benzer.
Ancak Tip 2 diyabet gibi, LADA tanısı da semptomları yavaş başlayan yetişkinlerde daha sık görülür. Bunun nedeni, pankreasın insülin üretimini kademeli olarak durdurması ve bu durumun semptomları fark etmeyi zorlaştırmasıdır. Aylarca veya yıllarca insülin enjeksiyonuna ihtiyacınız olmayabilir. Bu nedenle bazı sağlık uzmanları başlangıçta LADA diyabetinden değil, Tip 2 diyabetten şüphelenir.
LADA diyabetinin tetikleyicileri nelerdir?
LADA'nın herhangi bir tetikleyicisi yoktur çünkü bağışıklık sisteminizin kontrolünüz dışında yaptığı bir şeydir. LADA diyabeti fark edilmeyebilir çünkü pankreasınız hala semptomlara neden olmayacak kadar insülin salgılamaktadır.
Risk faktörleri nelerdir?
LADA'nın güçlü bir genetik bileşeni vardır ; bu da biyolojik ebeveynlerinizde veya büyükanne ve büyükbabanızda varsa, siz de bu hastalığa yatkın olabilirsiniz anlamına gelir. Ayrıca çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinin LADA gelişiminde rol oynadığına dair kanıtlar da mevcuttur. Bunlara obezite gibi faktörler de dahildir .
Komplikasyonlar nelerdir?
En büyük komplikasyon, bu durum için doğru tedaviyi alamamaktan kaynaklanır. Tip 2 diyabet gibi görünebileceğinden, ihtiyacınız olan erken dönemde insülin tedavisine başlayamayabilir ve bu da böbrek hasarı gibi sağlık sorunları riskinizi artırabilir.
Diyabet kaynaklı ketoasidoz (DKA), LADA diyabetinin yaşamı tehdit eden bir komplikasyonudur. Hücrelede enerji için kullanılacak yeterli glikoz (kan şekeri) olmadığı için karaciğerinizin vücut yağlarını enerji için parçalamaya başlamasıyla ortaya çıkar.
LADA'nın Sebep Olduğu Hastalıklar
LADA trioid, çölyak hastalığı, bağırsak anemisi, cilt anemisi gibi hastalıklara da yol açabilir.
LADA diyabet nasıl teşhis edilir?
LADA genellikle başlangıçta Tip 2 diyabet teşhisi konulan yetişkinleri etkiler. Ancak, kan şekerinizi ağızdan alınan ilaçlarla ( metformin gibi) ve yaşam tarzı değişiklikleriyle (besleyici gıdalar yemek gibi) kontrol edemediğinizde, sağlık uzmanları Tip 1.5 diyabetten şüphelenebilir.
Sağlık uzmanınız, LADA'yı GAD Antikor Testi (glutamik asit dekarboksilaz antikorları) adı verilen bir kan testiyle teşhis edecektir . Bu test, glutamik asit dekarboksilazı (GAD) hedef alan otoantikorları arar. Doktorunuz kanınızda bu otoantikorların belirtilerini bulursa, pankreasınızı etkileyen bir otoimmün hastalığınız olduğu anlamına gelebilir. Yetişkinseniz, bu muhtemelen LADA'nız olduğu anlamına gelir.
Sağlık uzmanınız ayrıca kanınızda ne kadar C-peptid olduğunu ölçen bir C-peptid testi de isteyebilir . C-peptidler, sağlık uzmanınıza pankreasınızın ne kadar insülin ürettiğini söyler.
LADA diyabetinin tedavisi nedir?
LADA tedavisi zordur çünkü başlangıçta oral diyabet ilaçlarına yanıt verebilirsiniz . Bu ilaçlar kan şekeri seviyenizi geçici olarak yönetmenize yardımcı olabilir. Ancak durum kötüleştikçe vücudunuz daha az yanıt verecektir. Kan şekerinizi yönetmek için insülin enjeksiyonlarına geçmeniz gerekecektir çünkü pankreasınız kendi insülinini üretme yeteneğini tamamen kaybedecektir. Bu durum birkaç ay veya birkaç yıl sonra ortaya çıkabilir.
LADA için üzerinde mutabakata varılmış tek bir tedavi yöntemi yoktur. Bazı uzmanlar, en başından itibaren insülin tedavisinin en iyisi olduğuna inanırken, bazıları ise insülin enjeksiyonlarına başlamadan önce beklemeyi tercih edebilir.
İhtiyacınız olan insülin dozu ve miktarı değişebileceğinden, yine de kan şekeri seviyenizi takip etmeniz gerekecektir .
Bu rahatsızlığa sahipsem ne bekleyebilirim?
Tip 1.5 diyabetin kesin bir tedavisi yoktur, ancak sağlık uzmanınız bu hastalığı yönetmenizi sağlayacak tedaviler bulmanıza yardımcı olacaktır. İnsülin almaya başladığınızda, kan şekeri seviyenizi daha iyi yönetebileceksiniz.
LADA diyabetli birinin yaşam beklentisi nedir?
Yaşam beklentiniz çeşitli faktörlere bağlıdır. Tip 1.5 diyabet hastası olmak tek başına yaşam sürenizi kısaltmaz. Ancak LADA diyabetiniz varsa ve glikoz seviyenizi kontrol edemiyorsanız, yaşam beklentinizi kısaltabilecek sağlık sorunları riski altındasınız demektir. Bunun temel nedeni, kronik yüksek kan şekeri seviyelerinin yaşam süresini etkileyebilecek kalp hastalığı gibi sorunlara yol açabilmesidir .
LADA diyabetini önlemek mümkün mü?
LADA diyabetini önlemenin bir yolu yoktur, çünkü buna neden olan otoimmün rahatsızlığı kontrol edemez veya önleyemezsiniz. Erken teşhis ve hemen tedaviye başlamak, bu rahatsızlığın yol açabileceği komplikasyonları önlemenin en iyi yoludur.
Tip 1.5 diyabet hastasıysam kendime nasıl bakmalıyım?
Kendinize iyi bakmanın en iyi yolu kan şekerinizi kontrol altında tutmaktır. LADA diyabet genellikle yanlış teşhis edilir. Her şeyi doğru yaptığınızı düşünüp kan şekerinizin hala kontrol altında olmadığını görmek sinir bozucu olabilir. LADA teşhisi alırsanız, doktorunuzun oluşturmanıza yardımcı olduğu tedavi planını izleyin. Tüm takip randevularınıza mutlaka katılın. Bu ziyaretler, doktorunuzun pankreasınızı ve genel sağlığınızı kontrol etmesine yardımcı olur. Ayrıca ihtiyacınız olan insülin miktarını da ayarlayacaktır.
Sağlık uzmanına ne zaman görünmeliyim?
Aşırı susama ve sık idrara çıkma gibi diyabet belirtileriniz varsa bir sağlık uzmanına başvurun. Sağlık geçmişinizi eksiksiz olarak sağlık uzmanınızla paylaştığınızdan emin olun.
Tip 2 diyabet tanısı alırsanız ve tedaviden sonra semptomlarınızın iyileşmediğini görürseniz, doktorunuzdan Tip 1.5 diyabet testi yaptırmasını isteyin.
Derleme : @hastaneden
LADA genellikle başlangıçta Tip 2 diyabet teşhisi konulan yetişkinleri etkiler. Ancak, kan şekerinizi ağızdan alınan ilaçlarla ( metformin gibi) ve yaşam tarzı değişiklikleriyle (besleyici gıdalar yemek gibi) kontrol edemediğinizde, sağlık uzmanları Tip 1.5 diyabetten şüphelenebilir.
Sağlık uzmanınız, LADA'yı GAD Antikor Testi (glutamik asit dekarboksilaz antikorları) adı verilen bir kan testiyle teşhis edecektir . Bu test, glutamik asit dekarboksilazı (GAD) hedef alan otoantikorları arar. Doktorunuz kanınızda bu otoantikorların belirtilerini bulursa, pankreasınızı etkileyen bir otoimmün hastalığınız olduğu anlamına gelebilir. Yetişkinseniz, bu muhtemelen LADA'nız olduğu anlamına gelir.
Sağlık uzmanınız ayrıca kanınızda ne kadar C-peptid olduğunu ölçen bir C-peptid testi de isteyebilir . C-peptidler, sağlık uzmanınıza pankreasınızın ne kadar insülin ürettiğini söyler.
LADA diyabetinin tedavisi nedir?
LADA tedavisi zordur çünkü başlangıçta oral diyabet ilaçlarına yanıt verebilirsiniz . Bu ilaçlar kan şekeri seviyenizi geçici olarak yönetmenize yardımcı olabilir. Ancak durum kötüleştikçe vücudunuz daha az yanıt verecektir. Kan şekerinizi yönetmek için insülin enjeksiyonlarına geçmeniz gerekecektir çünkü pankreasınız kendi insülinini üretme yeteneğini tamamen kaybedecektir. Bu durum birkaç ay veya birkaç yıl sonra ortaya çıkabilir.
LADA için üzerinde mutabakata varılmış tek bir tedavi yöntemi yoktur. Bazı uzmanlar, en başından itibaren insülin tedavisinin en iyisi olduğuna inanırken, bazıları ise insülin enjeksiyonlarına başlamadan önce beklemeyi tercih edebilir.
İhtiyacınız olan insülin dozu ve miktarı değişebileceğinden, yine de kan şekeri seviyenizi takip etmeniz gerekecektir .
Bu rahatsızlığa sahipsem ne bekleyebilirim?
Tip 1.5 diyabetin kesin bir tedavisi yoktur, ancak sağlık uzmanınız bu hastalığı yönetmenizi sağlayacak tedaviler bulmanıza yardımcı olacaktır. İnsülin almaya başladığınızda, kan şekeri seviyenizi daha iyi yönetebileceksiniz.
LADA diyabetli birinin yaşam beklentisi nedir?
Yaşam beklentiniz çeşitli faktörlere bağlıdır. Tip 1.5 diyabet hastası olmak tek başına yaşam sürenizi kısaltmaz. Ancak LADA diyabetiniz varsa ve glikoz seviyenizi kontrol edemiyorsanız, yaşam beklentinizi kısaltabilecek sağlık sorunları riski altındasınız demektir. Bunun temel nedeni, kronik yüksek kan şekeri seviyelerinin yaşam süresini etkileyebilecek kalp hastalığı gibi sorunlara yol açabilmesidir .
LADA diyabetini önlemek mümkün mü?
LADA diyabetini önlemenin bir yolu yoktur, çünkü buna neden olan otoimmün rahatsızlığı kontrol edemez veya önleyemezsiniz. Erken teşhis ve hemen tedaviye başlamak, bu rahatsızlığın yol açabileceği komplikasyonları önlemenin en iyi yoludur.
Tip 1.5 diyabet hastasıysam kendime nasıl bakmalıyım?
Kendinize iyi bakmanın en iyi yolu kan şekerinizi kontrol altında tutmaktır. LADA diyabet genellikle yanlış teşhis edilir. Her şeyi doğru yaptığınızı düşünüp kan şekerinizin hala kontrol altında olmadığını görmek sinir bozucu olabilir. LADA teşhisi alırsanız, doktorunuzun oluşturmanıza yardımcı olduğu tedavi planını izleyin. Tüm takip randevularınıza mutlaka katılın. Bu ziyaretler, doktorunuzun pankreasınızı ve genel sağlığınızı kontrol etmesine yardımcı olur. Ayrıca ihtiyacınız olan insülin miktarını da ayarlayacaktır.
Sağlık uzmanına ne zaman görünmeliyim?
Aşırı susama ve sık idrara çıkma gibi diyabet belirtileriniz varsa bir sağlık uzmanına başvurun. Sağlık geçmişinizi eksiksiz olarak sağlık uzmanınızla paylaştığınızdan emin olun.
Tip 2 diyabet tanısı alırsanız ve tedaviden sonra semptomlarınızın iyileşmediğini görürseniz, doktorunuzdan Tip 1.5 diyabet testi yaptırmasını isteyin.
Derleme : @hastaneden
Sosyal Bağlantılar